A Play of Space I
Verschillende houten wanden verplaatsen zich langzaam volgens een uitgestippelde route. Toeschouwers bewegen zich voor, achter, tussen of rondom de wanden en worden telkens met een andere ruimtelijke vorm geconfronteerd. Zowel de wanden als de bezoekers zijn protagonisten in het spel van Elke Van Der Kelen. Zij programmeert de choreografie van de wanden vooraf via subtiele robotica. De bewegingen van de bezoekers brengen het onverwachte binnen in haar werk. Hoe reageren zij op de steeds wisselende ruimtes die de wanden creëren? Welke ervaringen roept dat op?
Voor Van Der Kelen staat de vraag ‘hoe wij ruimte ervaren’ centraal in haar werk. Ze zoekt uit welke parameters een ruimte kunnen bepalen en hoe wij ons daarbij voelen. Welke invloed hebben bijvoorbeeld vorm, licht, textuur of geluid op onze ruimtebeleving?
De wanden in A Play of Space bestaan uit multiplex platen van populierhout. Ze hebben het standaardformaat zoals verkrijgbaar in de meeste groothandels voor bouwmaterialen. Met hun 1,20 m breed en 2,40 m hoog zijn het haast grote, vriendelijke reuzen. Wie er recht voor staat, zal er niet naast of over kunnen kijken. De wanden worden zo personages waarmee je een fysieke dialoog aangaat. De lichte houtkleur én -geur geven de wanden een erg aaibare indruk. Ze vormen geen bedreiging, maar lijken je juist uit te nodigen om de ruimte te verkennen.
Van Der Kelen laat ons het begrip ‘ruimte’ gewaarworden met al onze zintuigen: we zien de muren bewegen en kunnen ook het spel met licht en schaduw waarnemen wanneer wij ons (of de muren zich) verplaatsen; we horen het zachte ruisen van de robots, maar merken ook de veranderende akoestiek op wanneer de stemmen van andere bezoekers zich voor of achter een wand bevinden; we ruiken de wanden en kunnen ze aanraken. De wanden brengen bezoekers samen, of schermen ze van elkaar af.
Een derde personage kan de ruimte zijn waarin A Play of Space wordt opgesteld. In een grote hal, in een white cube of in openlucht: elke ruimte waarin de wanden nieuwe ruimtes creëren, heeft een specifiek karakter, met andere factoren en wie weet zelfs nog andere onverwachte medespelers, zeker in de publieke ruimte. Van Der Kelen onderzoekt zo ruimtes in een ruimte.
Natuurlijk is Van Der Kelen niet de eerste of enige kunstenaar die zich buigt over het begrip ‘ruimte’. Net als ‘tijd’, en de invloed van tijd op onze beleving, is ‘ruimte’ moeilijk te capteren en net daarom razend interessant. In het werk van Anthony Gormley – een grote inspiratiebron voor Van Der Kelen – is de menselijke schaal de spil waarvan zijn werk vertrekt. Verschillende van zijn installaties, waar je in of door kan, maken je heel bewust van je eigen lichaam en de verschillende zintuigen die je nodig hebt om het werk waar te nemen. Ook de performances en installaties van Rebecca Horn beïnvloeden het denkproces van Van Der Kelen. In Body Sculptures neemt Horn het lichaam als referentie. Aan het lichaam voegt ze objecten toe, waardoor het contact tussen het lichaam en de omgeving nieuwe betekenissen krijgt. Daardoor verandert de plek die het menselijk lichaam inneemt in een ruimte.
|
De installatie is een speelse uitnodiging om de controle over je eigen zijn te durven afgeven en te handelen vanuit de ervaring van ruimte.
Vormelijk schrijft A Play of Spaces zich ook in, in een Belgische traditie. In zowel Nevel van Lawrence Malstaf als Homo Sapiens van Erki De Vries wordt de invloed van bewegende wanden op ons als mens onderzocht. Hun uitgangspunt is echter fundamenteel anders, waardoor ook de invloed op de toeschouwer anders uitpakt. De doorschijnende wanden in het werk van Malstaf lijken eerder een dystopisch en vervreemdend effect te beogen, mede ondersteund door de soundtrack van Christoph De Boeck. De klinisch witte wanden in de voorstelling van De Vries doen de vraag rijzen hoe we kunnen leven in een blinde en gevoelloze omgeving.
Van Der Kelen nodigt de toeschouwers uit tot bewustwording in de steeds veranderende opstellingen. Wat doen ruimtes met ons, lijfelijk én mentaal? Welke sfeer roept een bepaalde constellatie op? Voelen we ons geborgen in een hoekje? Vrij in een brede open ruimte? Is het spannend om tussen naar elkaar toerijdende wanden te staan?
Van Der Kelen legt de krijtlijnen vast in het parcours van de wanden, maar geeft jou als bezoeker mee controle over de uiteindelijke uitvoering. Jij maakt deel uit én bent tegelijk mederegisseur over de dynamische ruimte. Zonder jou, je medespelers en de wanden geen (speel)ruimte.
Treed toe, laat de wanden op je inwerken en maak mee A Play of Space.
Tekst geschreven door Laureline Soubry, juni 2023.
foto's: Katrijn Vanhooren, Maya Van Reeth, Rune De Clercq, Eline George, Lotte Hermans, Elke Van Der Kelen
Ontwikkeling robotica en software: Jan Huygh, Pieter Heremans, KULeuven
Co-productie: C-Takt, Werktank, SOAP
Met de steun van de Vlaamse Overheid
Met dank aan GC Platoo, Needcompany, Stormopkomst
Co-productie: C-Takt, Werktank, SOAP
Met de steun van de Vlaamse Overheid
Met dank aan GC Platoo, Needcompany, Stormopkomst
archief
ruimte onderzoek met vrijwilligers, WANDelaars, bij C-Takt Dommelhof in februari 2022.
maquette onderzoek 2021
|
|